33 Tactieken van narcisten (met voorbeelden)
Wanneer je te maken hebt met een narcist zul je vast al kennis gemaakt hebben met één of meer narcistische tactieken.
Sommige van die tactieken zijn behoorlijk doorzichtig en herkenbaar. Andere trucjes zijn een stuk moeilijker te herkennen.
Deze tactieken kunnen een hoop schade veroorzaken. Vooral ook omdat ze lang onopgemerkt kunnen blijven. Je voelt wel dat er iets niet klopt, maar je kunt er niet precies de vinger op leggen.
Dit komt omdat dit soort trucjes vaak net onder de oppervlakte worden toegepast, op een iets diepere laag, ofwel energetisch niveau. Dit klinkt misschien wat zweverig, maar is wel belangrijk om te weten. Want zolang je daar geen kennis van hebt blijf je kwetsbaar voor deze vorm van manipulatie.
Veel mensen zijn in eerste instantie blind voor deze trucjes omdat ze automatisch uitgaan van het goede in de mens. Daardoor liggen misbruik en manipulatie op de loer.
Door deze tactieken te leren herkennen bouw je een schild, kun je sneller en positiever reageren en eerder actie ondernemen om jezelf te beschermen.
Voor de leesbaarheid schrijf ik hieronder ‘hij’ – uiteraard kunnen vrouwen net zo goed dit soort tactieken gebruiken.
1. Insinueren
Hierbij worden nare grapjes gemaakt die aanvoelen als een steek onder water. Je wordt indirect beschuldigd van iets. Wanneer je de narcist hierop aanspreekt doet hij alsof zijn neus bloedt: “Kun je soms niet tegen een grapje?”
2. Neerbuigend gedrag
Met lichaamstaal en opmerkingen laat hij je tussen de regels door voelen dat hij je minderwaardig vindt en geen respect voor je heeft. Dit gebeurt vaak heel subtiel. Bijvoorbeeld wanneer jij een vraag stelt en hij even met zijn ogen draait. Of “Tss” zeggen zodra jij een opmerking maakt.
3. Vernederen in gezelschap
Op een sarcastische manier praten over het slachtoffer. Bijvoorbeeld een verhaal over jou vertellen waarbij je belachelijk wordt gemaakt.
4. Passief agressief gedrag
Bewust of onbewust wraak nemen. Veel kabaal maken wanneer je slaapt. Treuzelen wanneer jij haast hebt. Hard fietsen als je samen fietst. Op een niet-openlijke manier wordt een soort machtsstrijd gecreëerd. Dit zorgt voor stress in de relatie.
5. Projectie
Wanneer een narcist projecteert dan verdraait hij eigenlijk de feiten. Hij beschuldigt jou van iets terwijl de narcist zelf degene is die dat doet. Bijvoorbeeld dat je beschuldigd wordt dat je de narcist niet laat uitpraten, teveel geld uitgeeft. Dat je een lelijk karakter hebt. Of dat het altijd om jou moet draaien.
6. Gaslighting = hersenspoeling
Narcisten houden niet alleen zichzelf voor de gek met grootheidswaanzin en buiten de regels, maar een stapje verder, betrekken ze ook hun omgeving erin. Dingen net zo lang herhalen totdat je aan jezelf gaat twijfelen. Doel is om jou te verwarren. Te hersenspoelen zelfs. Je krijgt het gevoel dat je gek bent en gaat twijfelen aan je eigen waarnemingsvermogen.
7. Aantrekken en afstoten
De liefde wordt om de haverklap aan- en uitgezet met als resultaat dat je je in allerlei bochten blijft wringen om het weer leuk te krijgen, want het ligt zogenaamd aan jou. Dit is enorm uitputtend. Uiteindelijk kan het zover gaan dat je het gevoel gaat krijgen niet zonder diegene te kunnen.
8. Valse beloftes
Vooral ingezet als aandacht verslapt. A zeggen en B doen. Bijbels spreekwoord: goede boom herkent men aan zijn vrucht. Let dus niet op de mooie praatjes, maar op hoe het in de praktijk gaat, wat ervan terechtkomt.
9. Intimideren
Door te schreeuwen of dreigen fysiek te worden. Resultaat is dat je je klein en kwetsbaar voelt, bang bent voor beschadiging van je lichaam en/of je spullen en dat je terugdeinst om het niet te laten escaleren.
10. Gijzelen
De narcist voelt zich beledigd en jij moet dat oplossen. Steeds als je denkt dat het uitgepraat is dan komt hij met wat nieuws. Met als resultaat een urenlang gesprek. Deze tactiek wordt vaak ingezet als jij eigenlijk wat beters te doen hebt. Je wordt letterlijk gegijzeld en kunt voor je gevoel het gesprek niet met goed fatsoen onderbreken.
11. Drama
Waar anderen bij zijn opeens enorm emotioneel gaan doen. Compleet met krokodillentranen. Andere mensen willen graag helpen en geven hem aandacht.
12. Slachtofferrol
De slachtofferrol aannemen. Hiermee krijgt hij andere mensen achter zich. Het verhaal precies zo versraaien zodat jij de ondankbare persoon lijkt. En hij blijft mooi buiten schot, want niemand verdenkt een slachtoffer.
13. Blinde supporters inzetten
Blinde supporters worden in het Engels ook wel ‘flying monkeys’ genoemd. Door halve waarheden aan anderen te vertellen zal de narcist blinde supporters werven zodat deze hem meehelpen jou te bewerken. Deze blinde supporters hebben geen idee wat er werkelijk aan de hand is en helpen de narcist soms met de beste bedoelingen. Dit kunnen familieleden zijn, vrienden, collega’s of zelfs therapeuten.
14. Uitlokken
Hierbij word je getreiterd totdat je bij het minste of geringste ontploft. Hij duwt je het liefst over het randje waar anderen bij zijn. Op dat moment speelt hij de rust zelve of neemt zelfs een slachtofferrol aan. Hiermee wekt hij sympathie op bij anderen, ten koste van jou.
15. Vreemdgaan
Als je partner vreemdgaat binnen je relatie dan betekent dat een enorme dreun voor je vertrouwen. Het vertrouwen is beschadigd. Nog erger wordt het als je partner vervolgens geen verantwoordelijkheid neemt door erover te liegen of te zeggen dat het jouw schuld is.
Een narcist zal na vreemdgaan geen enkel berouw tonen maar de aandacht afleiden door dingen te zeggen als: “Hoe vaak moeten we het hier nog over hebben dan?”, “Begin je nou alweer?”, “Je bent wel erg jaloers hoor”
16. Emotionele chantage
Bij emotionele chantage wordt er misbruik gemaakt van jouw emoties. Hierdoor voel je je verplicht om de narcist zijn zin te geven. Geef je de narcist zijn zin niet, dan voel je je schuldig. Voorbeelden van emotionele chantage zijn opmerkingen als: “Jij bent de enige die mij kan helpen”, of “Hoe kun je mij dit aandoen, na alles wat ik voor jou heb gedaan”.
17. Stiltebehandeling
Dit is een hele nare vorm van emotionele agressie. De narcist sluit zich compleet af voor de ander en reageert nergens meer op. Dit is een enorme straf en staat niet in verhouding tot de aanleiding. Soms is de aanleiding zelfs compleet onduidelijk.
Daarbovenop komt dat de narcist pas weer contact wil zodra het slachtoffer haar excuses heeft aangeboden, ook al heeft deze niks fout gedaan.
18. Insinueren
Een narcist weet precies waar jouw kwetsbaarheden zitten. Daardoor kan hij insinueren dat je minderwaardig bent, zonder het rechtstreeks te zeggen. Een terloopse opmerking hier of daar kan jou uit je evenwicht brengen en de narcist een gevoel van controle geven.
19. Financiële uitbuiting
Een aantal narcisten kan niet goed met geld omgaan. Zij nemen echter niet zelf de verantwoordelijkheid hiervoor, maar proberen deze bij een ander in de schoenen te schuiven. Hierdoor kan het voorkomen dat jij bepaalde kosten voor je rekening neemt, om te voorkomen dat de narcist in de problemen raakt.
20. Woede-uitbarsting
Een onredelijke explosie van woede waarbij alles wat fout gaat op jou geprojecteerd wordt. Deze woedeaanvallen komen vaak onverwacht en kunnen ervoor zorgen dat je op eieren gaat lopen.
21. Schuldgevoel aanpraten
Jou een slecht gevoel aanpraten omdat je iets wel of niet doet. De narcist voelt zich ongelukkig en dat is jouw schuld, jouw verantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld als je eens iets voor jezelf gaat doen dan wordt jou, nog voordat je de deur uitgaat, zo’n rotgevoel aangepraat, dat je er eigenlijk geen lol meer aan hebt.
22. Liefdesbombardement
Het zogenaamde liefdesbombardement vindt vaak aan het begin van de relatie plaats. Het wordt in het Engels ‘love bombing’ genoemd. De meeste mensen die een relatie met een narcist hebben zullen deze eerste fase herkennen. Je bent z’n alles, z’n soulmate. Je wordt overstelpt met aandacht en waardering.
Zo’n liefdesbombardement kan op een later moment in de relatie terugkeren, als de narcist het gevoel heeft dat jouw aandacht eventjes teveel verslapt.
Een liefdesbombardement kan je kwetsbaar maken, zeker als zo’n liefdesbombardement gevolgd wordt door een stiltebehandeling of woede-uitbarsting.
23. Halve waarheden
Door een verhaal net even te verdraaien en belangrijke ‘details’ weg te laten kan de narcist een ander beeld creëren van zichzelf of van anderen. Dit doet hij vaak om zelf de verantwoordelijkheid te ontlopen, of om mensen tegen elkaar uit te spelen. Hij kan opmerkingen totaal uit de context halen en doorvertellen om zo een negatief beeld te schetsen van het slachtoffer.
24. Isoleren
Hierbij worden de contacten van het slachtoffer met familie en vrienden langzaam afgebroken en verwaterd. Sociale activiteiten en contacten worden keer op keer afgekeurd. Vrienden en familie worden tegen elkaar opgezet zodat het slachtoffer uiteindelijk alleen de narcist nog heeft.
De narcist kan bepaalde dingen over je vrienden vertellen waardoor je gaat denken dat ze niet deugen en dat het nare mensen zijn. Ook zal hij dingen over jou aan je vrienden vertellen. Je kringetje wordt steeds kleiner zodat je uiteindelijk alleen nog maar de narcist overhoudt.
25. Karaktermoord/lastercampagne
Bij karaktermoord of een lastercampagne zal de narcist jou zwart maken tegenover je eigen vrienden. Dit doet hij door leugens over jou te verspreiden. Door verhalen te verdraaien kweekt de narcist een beeld van zichzelf als slachtoffer en jou als dader. Hierbij wordt vaak handig gebruik gemaakt van de zogenaamde ‘blinde supporters’, ook wel ‘flying monkeys’ genoemd.
26. Liegen
Narcisten hebben er over het algemeen geen problemen mee om te liegen. Ze worden er na verloop van tijd ook steeds handiger in. Er kan gelogen worden om grote dingen, zoals een dubbelleven, verborgen te houden. Maar ook om verantwoordelijkheid te ontlopen.
27. Ouderverstoting
De narcist maakt hierbij misbruik van zijn machtspositie tov zijn kind. Hij hersenspoelt zijn kind zodanig dat deze de andere ouder niet meer accepteert. Op die manier neemt de narcist wraak op de andere ouder, over de rug van het kind.
28. Verzwijgen
Verzwijgen is een vorm van liegen. Bij verzwijgen worden er geen onwaarheden verteld, maar wordt belangrijke informatie expres verzwegen. Bijvoorbeeld niks vertellen over torenhoge schulden, een kind uit een vorige relatie of intiem contact met iemand anders.
29. Masker opzetten
In het begin van de relatie zet de narcist een lief masker op en speelt de perfecte partner. Zodra de relatie wat zekerder wordt gaat het masker steeds vaker af. Naar de buitenwereld toe wordt de ideale man/vrouw gespeeld en zodra jullie alleen zijn omslaan als een blad aan een boom.
In contact met de buitenwereld voelt het als een poppenkast. Kan je uit balans brengen omdat je je geen houding weet te geven.
30. Onvoorspelbaar
Het ene moment lief en het andere moment een complete woedeuitbarsting, gevolgd door een stiltebehandeling. Uiteraard is dit allemaal (zogenaamd) jouw schuld. Je komt in een emotionele achtbaan terecht en kunt je steeds minder goed ontspannen, omdat je waakzaam blijft.
31. Triangulatie
Hierbij wordt een derde persoon ingezet. Bijvoorbeeld een nieuwe collega of een ex. Door te vertellen dat deze persoon flirterig deed worden gevoelens van onveiligheid en jaloezie gekweekt bij het slachtoffer. Als slachtoffer kan dit heel pijnlijk zijn. De boodschap is: je bent vervangbaar.
Triangulatie zorgt voor amusement (bij de narcist) en creëert drama.Een eerste reactie kan zijn om nog beter je best te doen in de smaak te vallen bij de narcist. De narcist geniet hiervan en voelt zich populair.
32. Hoovering
Hoovering betekent letterlijk ‘stofzuigen’. Hoovering wordt ingezet om je terug te zuigen in een giftige relatie. Het wordt vaak ingezet na een stiltebehandeling, juist op het moment dat jij besloten hebt geen contact meer te zoeken. Ook komt hoovering voor nadat de relatie verbroken is.
Ineens vanuit het niets neemt de narcist weer contact met je op. Alsof er niks gebeurd is, probeert de narcist je uit alle macht weer de relatie in te zuigen. Dit kan door middel van complimentjes, door zich kwetsbaar op te stellen, om hulp te vragen en zelfs door excuses aan te bieden.
33. Selectief geheugenverlies
Dit is een vorm van gaslighting waarbij de narcist doet alsof hij zich een bepaalde afspraak of gebeurtenis niet meer kan herinneren. Dit geheugenverlies kan bijvoorbeeld optreden zodra je hem aanspreekt op nare dingen die hij gezegd of gedaan heeft. Hierdoor creëert hij chaos en ga jij aan jezelf twijfelen.
Herken jij één of meer van deze tactieken? Welke trucs ben jij tegengekomen in het contact met een narcist?
