Oorzaken van narcisme
Narcisme bestaat waarschijnlijk al zolang de mens op de aardbol rond dwaalt. Narcisme is namelijk een eigenschap die iedere persoon bezit. Allemaal hebben we wel een bepaalde vorm van eigenliefde, gelukkig maar!
Steeds vaker wordt beweerd dat de wereld steeds narcistischer wordt. En eigenlijk is dit ook niet vreemd. Mensen zijn steeds meer gericht op zichzelf, steeds meer met en voor zichzelf bezig. En het zal ook wel moeten om je in de huidige maatschappij te redden. Dat wil echter niet zeggen dat heel veel mensen aan narcistische persoonlijkheidsstoornis lijden, slechts 1% van de Nederlandse bevolking.
Maar wat veroorzaakt nu narcisme? Hieronder een overzicht van mogelijkheden.
Oorzaken van narcistische persoonlijkheidsstoornis
Kinderen zijn van jongs af aan al narcistisch. Dit gebeurt onbewust uiteraard en komt vaak voort uit de ontdekking naar nieuwe dingen en de onzekerheid die kinderen hierin hebben. Deze onzekerheid maakt het dat kinderen narcistisch ingesteld raken om de dingen voor elkaar te krijgen die zij willen.
Richting de volwassenheid zal dit narcisme normaal gesproken afnemen doordat hun onzekerheid afneemt door het behalen van resultaten en successen in hun leven. Als het goed is, blijft dan de gezonde portie eigenliefde over die elke persoon in zich heeft.
Het wordt een probleem wanneer dit narcisme door verschillende kenmerken aanwezig blijft binnen de volwassene, op een dusdanige manier dat het buitensporig en storend wordt voor de omgeving van deze persoon. Dan is het mogelijk dat een persoon lijdt aan narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS).
Theorieën over oorzaken van narcisme
Er zijn verschillende theorieën met betrekking tot hetgeen wat narcisme, in de storende vorm, veroorzaakt. Sommigen denken dat het genetisch bepaald is wanneer een narcistisch afweersysteem wordt ontwikkeld. Het lijkt er echter sterk op dat een persoonlijkheidsstoornis als NPS niet kan worden ontwikkeld in de genen.
Anderen zijn van mening dat NPS een defensieve reactie is op bijvoorbeeld verwaarlozing, trauma’s of misbruik. Dit zou uiteraard wel problemen kunnen geven voor iemands gevoel van eigenwaarde, hechting en bevestiging en zou een persoonlijkheidsstoornis kunnen veroorzaken.
Er is een groep die denkt dat kinderen die in hun jeugd geïdealiseerd worden door hun omgeving en niet verantwoordelijk worden gehouden voor hun daden, de narcistische persoonlijkheidsstoornis kunnen ontwikkelen. Iets wat niet onwaarschijnlijk klinkt. We zullen hieronder een aantal mogelijke oorzaken beschrijven.
Jeugd
Het is moeilijk om te beweren dat kinderen die in hun jeugd extreem verwend of misbruikt worden, zich ontwikkelen tot personen die kunnen lijden aan NPS. Er zijn studies bekend waarbij narcisten uit goede, normale gezinnen kwamen. Feit blijft dat kinderen die een dysfunctionele jeugd hebben een persoonlijkheidsstoornis als NPS kunnen ontwikkelen.
Trauma
Trauma kan een rechtstreekse oorzaak zijn voor het vormen van een persoonlijkheidsstoornis als NPS. Een kind zou onbewust narcisme kunnen ontwikkelen als een reactie op het beleefde trauma. Het zou gezien kunnen worden als een vorm van overleven, waarna er veel mis zou kunnen gaan in de persoonlijkheid van deze persoon op latere leeftijd.
Hoe ontwikkelen kinderen zich tot narcisten?
Kinderen kunnen door hetgeen ze mee hebben gemaakt tijdens hun ontwikkeling een verkeerd beeld krijgen van het leven. Wanneer kinderen de wereld als slecht gaan zien, kunnen ze de eigenschap van eigenliefde gaan overdrijven. Hierdoor gaan ze als defensiemechanisme zich gedragen alsof de wereld om hun draait. Anderen worden objecten die aan hun behoeften moeten voldoen. Doen ze dit niet, dan wordt een relatie op de langere termijn vaak lastig, zo niet onmogelijk.
Creëren van een ideaal zelfbeeld
Personen die lijden aan narcistische persoonlijkheidsstoornis zien zichzelf vaak als hun geïdealiseerde zelfbeeld. Hun tekortkomingen worden dan geprojecteerd op anderen, waardoor ontkenning van deze onacceptabele eigenschappen makkelijker wordt. Ze zullen de tekortkomingen van anderen dan ook graag benadrukken.
Narcisten bouwen een pantser om zich heen die de “ware ik” moet beschermen. Hierdoor wordt het contact met de werkelijke ik verloren en doen narcisten zich voor als een persoon die ze niet zijn, maar als een persoon die mensen mogen en liefhebben. Daarin is weinig tot geen ruimte voor emoties, behalve voor woede en agressie wanneer de narcist tegengewerkt wordt.
Narcisten ontwikkelen vaak de eigenschap om snel inschattingen te maken van wat men van hen verwacht. Hierdoor kunnen ze op een voetstuk geplaatst worden als ze hieraan voldoen. Een narcist zal positieve gevoelens echter nooit terug kunnen beantwoorden, wat weer complicaties geeft in de relatie.
Het pantser wat de narcist om zich heen bouwt zal elke bedreiging afweren en mensen in zijn omgeving manipuleren en gebruiken. Het gevoel van narcisme ontwikkelt zich hierdoor steeds sterker, de narcist heeft immers niemand nodig en is van niemand afhankelijk. Zeker wanneer de narcist uiteindelijk verlaten wordt en alleen achterblijft, wordt het opvijzelen van het eigen ego gebruikt om zich goed over zichzelf te blijven voelen. Iets wat het narcisme weer zal versterken.
Bepalen van oorzaken van narcisme
Waar de oorzaak voor narcistische persoonlijkheidsstoornis exact ligt, moet vrijwel altijd bepaald worden door een psycholoog, psychotherapeut of psychiater. Narcistische persoonlijkheidsstoornis is een mentale ziekte waarvoor zeker hulp gezocht moet worden.