Is narcisme te veranderen?
Hardnekkige ontkenning
Volgens personen die lijden aan narcistische persoonlijkheidsstoornis mankeren zij niks. Het mankeren past uiteraard niet in het plaatje van hun ideale zelfbeeld. Zij zullen nooit toegeven dat ze een probleem hebben en hulp zoeken is al helemaal uit den boze. Hierdoor kom je ontzettend weinig narcisten tegen binnen het hulpverleningstraject.
Uit onderzoek is gebleken dat persoonlijkheidseigenschappen moeilijk te veranderen zijn. Ze lijken resistent tegen verandering. Psychopathische eigenschappen die kenmerkend zijn voor narcistische persoonlijkheidsstoornis zoals grootheidswaanzin, gebrek aan gevoel en empathie zijn zeer moeilijk te veranderen. Het is erg moeilijk om een narcist zover te krijgen om hulp te gaan zoeken. Uit onderzoek blijkt dat narcisten die wel hulp zoeken vrijwel nooit genezen van deze stoornis.
De narcist zal nooit toegeven dat hij een probleem heeft. En waarom zou je een oplossing zoeken voor iets wat geen probleem is? Volgens de narcist mankeren ze niks. De enige mogelijkheid om een narcist zover te krijgen om hulp te zoeken, is door hem te verlaten. Hij zal toegeven en zeggen dat hij zal veranderen of hulp zal zoeken. Let hier echter wel mee op, narcisten zijn vaak meesters in manipulatie en pathologisch liegen en zullen veel zeggen om te houden wat ze hebben.
Dat narcisten veel moeite hebben met het zoeken van hulp mag duidelijk zijn. Het blijkt dan ook vrijwel onmogelijk om te genezen van narcistische persoonlijkheidsstoornis. Eigenlijk komt het er op neer dat er manieren gevonden moeten worden om ermee om te gaan, ermee te leren leven. Vaak zien we hulptrajecten mislukken omdat de narcisten het moeilijk vinden om de hulp te accepteren of om tegengesproken te worden tijdens de therapie.
Behandeling van NPS
Therapie zal moeten worden begeleid door iemand die gespecialiseerd is in persoonlijkheidsstoornissen. Dit kan een psycholoog, psychiater of psychotherapeut zijn. Het is duidelijk dat per geval bekeken zal moeten worden waaraan de betreffende persoon lijdt, wat de oorzaken zijn en welke therapievorm hierin kan helpen. Medicatie is bij NPS vaak geen optie.
Laten we voorop stellen dat personen die lijden aan narcistische persoonlijkheidsstoornis een gebrek hebben aan communicatieve vaardigheden. Zij zullen hierin dus onderwezen moeten worden. Een onderdeel wat de narcist waarschijnlijk zwaar zal vallen. Via educatieve programma’s is het mogelijk om vooruitgang te boeken.
Vaak hebben narcisten mentaal een achterstand, zijn ze hierin niet volgroeid en leven ze in een waanwereld waarin alles om hun draait. Tegenslagen en problemen zijn dingen waar ze niet mee om kunnen gaan. Narcisten die het al redden om langdurige behandeling te verduren, hebben misschien een kans om richting mentale volwassenheid te groeien en dingen op een andere positieve wijze te doen. Onderzoek wijst uit dat er slechts enkele gevallen zijn waaruit bleek dat narcisme te veranderen is.
Belangrijke fasen
Om een narcistische persoonlijkheidsstoornis te kunnen behandelen is het noodzakelijk om de werkelijke “ik” naar boven te halen, te analyseren en te laten zien aan de narcist dat deze persoon goed genoeg is. De narcist zal dit moeten aanvaarden, iets wat gezien de kenmerken van NPS natuurlijk ontzettend moeilijk is.
Erkennen, herkennen, aanvaarden en handelen zijn belangrijke fasen in het proces die doorlopen moeten worden, wil er enige kans zijn op genezing of vermindering. Motivatie, sociale vaardigheden, zelfinzicht en tolerantie zijn eigenschappen die nodig zijn in het genezingsproces, allemaal eigenschappen die bij de narcist vaak erg slecht ontwikkeld zijn.
De behandelende therapeut zal ook zeker zeer professioneel, bekwaam en ervaren moeten zijn om de behandeling tot een succes te brengen. En dan is uiteraard de blijvende medewerking van de persoon die lijdt aan NPS noodzakelijk. Iedereen zou kunnen veranderen binnen zijn mogelijkheden en beperkingen, hier ligt vaak ook de moeilijkheid in relatie tot de kenmerken van narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Narcisme behandelen
Belangrijke voorwaarde voor het kunnen behandelen van narcisme is dat de narcist begrijpt dat hij verkeerd zit en de hulp hiervoor wil accepteren. Er zijn een aantal punten die bekeken kunnen worden om te zien of een narcist te veranderen is.
- Hij geeft niet anderen de schuld maar begrijpt dat zijn eigen gedrag verkeerd is
- Hij neemt verantwoordelijkheid voor dit gedrag
- Hij wil graag veranderen, hij doet dit niet om te zorgen dat hij niet verlaten wordt (narcist die zelf aangeeft hulp te willen in plaats van dat hem een ultimatum gesteld wordt)
- Hij wil via concrete acties veranderen en werkt hiervoor
- Dit veranderende gedrag is continu en oprecht, niet slechts ter manipulatie van anderen
Het zal altijd moeilijk blijven om de aard van het beestje te veranderen. Een ware narcist zal erg moeilijk te behandelen zijn, àls ze de hulp al aanvaarden. In veel gevallen doen er zich tijdens het hulptraject problemen voor waardoor deze vroegtijdig wordt beëindigd.
Is narcisme te veranderen?
Er zijn gelukkig een aantal uitzonderlijke gevallen waarbij behandeling inderdaad succes heeft gehad. Helaas gaat het hier echt om uitzonderingen. Een narcist is in de meeste gevallen niet te veranderen.
