DSM V

De DSM is het wereldwijd gehanteerde classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen, uitgegeven door de APA (American Psychiatric Association, de Amerikaanse vakvereniging van psychiaters). De voorlopige versie (conceptvorm) van de DSM V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) is ingrijpend veranderd ten opzichte van de DSM-IV in de classificatie van persoonlijkheidsstoornissen. Het aantal persoonlijkheidsstoornissen is aanzienlijk verkleind en waar vroeger de stoornissen werden gepresenteerd in een categoraal classificatiesysteem, worden ze nu dimensionaal gepresenteerd.

De belangrijkste veranderingen

Er heeft een wijziging plaats gevonden in de definitie van persoonlijkheidsstoornis. De DSM V stelt een andere definitie namelijk:

Personality disorders represent the failure to develop a sense of self-identity and the capacity for interpersonal functioning that are adaptive in the context of the individual’s cultural norms and expectations.

In de DSM V wordt persoonlijkheidspathologie op een andere wijze beschreven en weergegeven. Het gehele concept van persoonlijkheidspathologie wordt anders voorgesteld met bijvoorbeeld kernstoornissen in het functioneren van de persoonlijkheid, prominente pathologische persoonlijkheidstypen en pathologische persoonlijkheidskenmerken.

De diagnose voor een persoonlijkheidsstoornis wordt gesteld als er sprake is van extreme of ernstige kernstoornis, pathologische kenmerken en andere criteria. Persoonlijkheidspsychopathologie gaat uit van fundamentele stoornissen in het denken over zichzelf (de eigen identiteit) en de vaardigheden en mogelijkheden met betrekking tot het interpersoonlijk functioneren (intermenselijke effectiviteit).

In de DSM V worden verschillende niveaus van de ernst van persoonlijkheidsproblemen aangeduid. De persoonlijkheid wordt in de DSM V gekenmerkt aan de hand van een aantal persoonlijkheidsdimensies. Diagnostiek van persoonlijkheidspathologie zal in de DSM V vier kernaspecten bevatten:

• 5 typen persoonlijkheidsstoornissen aan de hand van kernaspecten
• 5 niveaus van de ernst van persoonlijkheidspathologie
• 6 persoonlijkheidsdomeinen van persoonlijkheidstrekken, deze bevatten 4 tot 10 lagere persoonlijkheidsfacetten die het disfunctioneren van de persoonlijkheid aan geven (totaal 37 persoonlijkheidsfacetten)
• Een nieuwe definitie van wat een persoonlijkheidsstoornis is, zoals aan het begin van dit artikel omschreven.

Persoonlijkheidsstoornissen

Waar de DSM-IV nog tien verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen bevatte, staan er in de DSM V vijf omschreven met hun specifieke kernaspecten. Eigenlijk blijven er dus de volgende vijf basistypen over:

• Vermijdende type
• Borderline type
• Antisociale/psychopathische type
• Schizotypische type
• Obsessief compulsieve type

Kenmerken van de verschillende typen zijn:

• Vermijdende type: geremd in het aangaan en onderhouden van relaties en contacten. Verlegenheid en angst voor afwijzing
• Borderline type: impulsief, gevoel van leegte, angst voor afwijzing, moeite met het tonen van affectie
• Antisociaal/psychopathisch type: arrogant, opgeblazen gevoel, egocentrisch, maken misbruik van anderen
• Schizotypische type: merkwaardige gedachten en spraak, zonderlingen, eigenaardige overtuigingen
• Obsessief compulsief type: extreem koppig, detailgericht, moralistisch en rigide

In de DSM V wordt ieder basistype beschreven aan de hand van kernaspecten van de persoonlijkheidsstoornis. Criteria waarop patiënten beoordeeld worden voortaan weergegeven op een schaal van 1 tot 5. Deze beoordelingsschaal ziet er als volgt uit:

• 1 = Geen Overeenkomst: de beschrijving is niet van toepassing
• 2 = Beperkte Overeenkomst: de patiënt heeft slechts enkele kenmerken van dit type
• 3 = Matige Overeenkomst: patiënt heeft opvallende kenmerken van dit type
• 4 = Goede Overeenkomst: patiënt lijkt sterk dit type
• 5 = Zeer Goede Overeenkomst: de patiënt is een voorbeeld van dit type

Narcistische Persoonlijkheidsstoornis in de DSM V

Narcistische persoonlijkheidsstoornis staat als zodanig niet meer beschreven in de DSM V. Er wordt nu gekeken naar kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis. Kenmerken voor narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn gebrek aan empathie, grootheidswaanzin en behoefte aan bewondering.

Als je de kenmerken bekijkt, zal de narcistische persoonlijkheidsstoornis waarschijnlijk geschaard gaan worden onder het antisociale/psychopathische type. De kenmerken zijn echter dusdanig beperkt omschreven dat narcistische persoonlijkheidsstoornis op zichzelf niet meer als dusdanig beschreven zal worden.

Overal op internet is te lezen dat de wereld van de psychiatrie het vaak oneens is met elkaar betreffende de vaststelling van verschillende stoornissen. Vaak zijn diagnoses per behandelaar verschillend. Daarom valt het nog te bezien of de conceptversie de daadwerkelijke versie wordt van de DSM V.